Xét nghiệm NT proBNP BMT

Natriuretic peptides là các peptid có cấu trúc tương tự nhau, gồm 2 loại:

• Typ A : ANP-nguồn gốc tâm nhĩ, duy nhất được các TB cơ tim của tâm nhĩ sản xuất
• Typ B: BNP- được tìm thấy đầu tiên ở mô não, được cả tế bào cơ tim của tâm nhĩ và tâm thất sản xuất

ANP và BNP thúc đẩy tình trạng bài niệu, tăng thải natri qua nước tiểu. BNP được giải phóng từ tâm thất khi có tình trạng tăng gánh áp lực hay thể tích gây giãn động tĩnh mạch, giảm nồng độ các hormon thần kinh gây co mạch và giữ lại natri.

Tiền thân của BNP là pre-pro-peptid gồm 134 acid amin. Pre-pro-peptid tách ra thành proBNP và một đoạn peptid tín hiệu. Khi được giải phóng vào máu, proBNP bị thủy phân tạo thành NT-proBNP (76 acid amin) và BNP (32 acid amin).

Chu kỳ bán rã của BNP vào khoảng 13 đến 20 phút, và NT-proBNP vào khoảng 25 đến 70 phút, do đó, giá trị NT-proBNP thường cao hơn BNP. BNP và NT-proBNp được bài tiết qua thận ở mức độ tương tự và cả hai sẽ tăng lên khi suy thận, giảm khi dùng thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển và thuốc chẹn β.

• Chẩn đoán phân biệt và tiên lượng suy tim ở các bệnh nhân khó thở cấp.
• Chẩn đoán xác định suy tim cấp hoặc loại trừ suy tim và phân tầng nguy cơ ở bệnh nhân có nguy cơ suy tim (đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh động mạch vành), bệnh nhân suy tim đã được chẩn đoán; chẩn đoán phân biệt suy tim với các bệnh lý khác (ví dụ bệnh phổi).

• Theo dõi lâu dài bệnh nhân suy tim mạn.
• Đánh giá nguy cơ suy tim tái phát.

Xét nghiệm NT-proBNP BMT có giá trị tiên lượng rất lớn trong tất cả các giai đoạn của suy tim (các bệnh nhân tim mạch cần làm xét nghiệm này khi xuất viện)

Sàng lọc suy tim trong cộng đồng, đặc biệt chú ý nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tim cao như người già trên 60 tuổi, bệnh nhân đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh mạch vành béo phì, tiền sử gia đình, trước và sau phẫu thuật các cơ quan …

Giá trị tham chiếu trên người bình thường của NT-proBNP huyết tương thay đổi theo tuổi:

< 50 tuổi là 50 pg/mL

50-75 tuổi là 75-100 pg/mL

> 75 tuổi là 250-300 pg/mL

Điểm cắt tối ưu để loại trừ suy tim mạn là NT-proBNP < 125 pg/mL.

Điểm cắt tối ưu loại trừ suy tim cấp khi khó thở, NT-proBNP < 300 pg/mL

Điểm cắt (cut-off) tối ưu của nt-proBNP để chẩn đoán suy tim cấp ờ bệnh nhân khó thở theo tuổi là:

<50t > 450pg/ml

50 – 75t > 900pg/ml

>75t > 1.800pg/ml

Đo nồng độ xét nghiệm NT-proBNP BMT nên được thực hiện ít nhất 2 lần (lần đầu trong vòng 24h từ khi nhập viện), lần thứ hai trước khi xuất viện. Nếu giảm được 30% thì tiên lượng tốt và phương pháp điều trị là hiệu quả.

Nếu nồng độ NT-proBNP cao >5000 pg/L thì tiên lượng tử vong cao, hiệu quả điều trị không tốt. Nồng độ này càng cao, tiên lượng càng xấu. Với nồng độ NT-proBNP >10.000 ng/L suy tim rất nặng và nguy cơ tử vong rất cao cần nhập viện, theo dõi chặt chẽ.

Với bệnh nhân ngoại trú, sử dụng ngưỡng cutt-off là 1000pg/L. Mục tiêu điều trị cần đạt được là đưa nồng độ giảm xuống dưới 1000pg/L.

Tăng NT-proBNP huyết tương ở bệnh thận mạn tính do sự giảm đào thải peptid này qua thận.

NT-proBNP có thể tăng ở một số bệnh lý không phải suy tim: bệnh cơ tim, bệnh van tim, rối loạn nhịp nhĩ, thiếu máu, bệnh nặng (sốc nhiễm trùng, sốc do các nguyên nhân khác), đột quỵ do nhồi máu não, các hội chứng tâm phế…