Xét nghiệm T3

I. Tìm hiểu chung

1. T3 là gì?

Chức năng giáp không chỉ ảnh hưởng bởi tuyến giáp mà còn bởi tuyến yên – là một tuyến sản xuất ra ra hormone kích thích tuyến giáp gọi là TSH. Việc sản xuất TSH quy định lượng hormone T3 (Triiodothyronine) và T4 (Thyroxine) do tuyến giáp tiết ra. Mối liên hệ này có thể cho biết chức năng tuyến giáp hoạt động và những điều có thể ảnh hưởng đến hoạt động đó. Các hormone này cùng góp phần điều chỉnh thân nhiệt, sự trao đổi chất và nhịp tim của cơ thể.

Hầu hết T3 trong cơ thể có gắn kết với protein. T3 không gắn kết với protein được gọi là T3 tự do và lưu thông linh hoạt trong máu.

2. Xét nghiệm T3 là gì?

Có 3 loại xét nghiệm T3 là toàn phần, tự do và đảo ngược.

• Xét nghiệm T3 toàn phần đo lường lượng Triiodothyronine lưu hành trong máu, bao gồm cả T3 gắn kết protein và không gắn kết protein. Chỉ có T3 gắn kết protein mới có khả năng vận chuyển oxy và năng lượng tới tế bào.
• Xét nghiệm T3 tự do chỉ đo hàm lượng T3 gắn kết với protein và được xem là T3 ở dạng hoạt động.
• Xét nghiệm RT3 (T3 đảo ngược) ít khi được bác sĩ chỉ định vì ít có ý nghĩa lâm sàng. T3 đảo ngược là T3 dạng không hoạt động, được sản xuất ra nhiều trong thời gian stress. Tuy nhiên, một số ý kiến khác cho rằng xét nghiệm RT3 là mấu chốt xác định tình trạng mất cân bằng hormone tuyến giáp so với những xét nghiệm khác.

Bằng cách định lượng hormone T3 trong máu, bác sĩ có thể xác định xem bạn có vấn đề về tuyến giáp hay không.

3. Khi nào bạn cần thực hiện xét nghiệm T3?

Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm T3 nếu nghi ngờ có vấn đề với tuyến giáp của bạn, chẳng hạn như chứng rối loạn tuyến giáp. Trong đó có:

• Cường giáp: Tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp
• Suy tuyến yên: Tuyến yên không sản xuất ra lượng hormone tuyến yên bình thường
• Suy giáp nguyên phát hoặc thứ phát: Tuyến giáp không sản xuất ra lượng hormone tuyến giáp bình thường
• Liệt chu kỳ nhiễm độc giáp: Tuyến giáp sản xuất mức độ hormone cao, dẫn đến yếu cơ

Một tình trạng rối loạn tuyến giáp có thể gây ra hàng loạt các triệu chứng. Các triệu chứng có thể bao gồm:

– Vùng cổ cảm thấy khó chịu, vướng mắc, các hoạt động ăn, nhai, nuốt gặp khó khăn, đau khi uống nước hoặc nuốt.

– Giọng bị khàn kéo dài.

– Gầy sút cân không rõ nguyên nhân.

– Bệnh nhân bị ho khan, ho khản tiếng.

– Khi đi ngủ thường bị ra mồ hôi trộm, vã mồ hôi ngay cả khi ngồi trong phòng máy lạnh điều hòa.

– Thân nhiệt cơ thể thay đổi đột ngột, có thể bị tiêu chảy do thân nhiệt lạnh.

– Da khô hoặc phù nề, mắt dễ bị kích ứng, sưng húp.

– Tinh thần thường hay lo lắng, bất an, nhịp tim tăng, hai tay thường xuyên bị run lập cập.

– Cơ thể rơi vào trạng thái mệt mỏi, suy nhược trầm trọng, khó ngủ.

– Tóc và da mỏng, dễ gãy rụng, trầy xước, nữ giới có thể bị rối loạn kinh nguyệt.

Nếu người bệnh đã được chẩn đoán có vấn đề về tuyến giáp, bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm T3 để theo dõi các thay đổi của tình trạng bệnh. Đôi khi, xét nghiệm này có thể được tiến hành cùng các xét nghiệm T4 hoặc TSH để bác sĩ có một nhận định tổng quan hơn về sức khỏe người bệnh.

Bạn cần phải đi xét nghiệm ngay lập tức nếu thấy xuất hiện những triệu chứng bất thường kể trên. Qua đó phát hiện sớm bệnh và những rối loạn tuyến giáp nếu có.

4. Xét nghiệm T3 có nguy hiểm không?

Để thực hiện xét nghiệm, người bệnh sẽ được trích máu. Nhìn chung đây là một thủ thuật phổ biến và an toàn cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy hơi đau hoặc chảy máu và bầm tím tại vị trí lấy mẫu máu. Trong những trường hợp hiếm gặp hơn, một số rủi ro có thể xảy ra như:

• Ngất xỉu
• Mất nhiều máu
• Tụ máu
• Nhiễm trùng da
• Viêm tĩnh mạch

II. Quy trình thực hiện

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

1. Trước khi thực hiện

Người bệnh cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc đang sử dụng, vì một số thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Bác sĩ có thể yêu cầu tạm ngừng dùng một vài loại thuốc hoặc xem xét tác dụng của chúng để diễn giải kết quả xét nghiệm.

Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chỉ số T3 bao gồm:

• Thuốc liên quan đến tuyến giáp
• Steroid
• Thuốc tránh thai hoặc các loại thuốc khác có chứa nội tiết tố, chẳng hạn như androgen và estrogen

Bên cạnh đó, bệnh cấp tính cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm T3. Thông thường nên tránh làm xét nghiệm này ở bệnh nhân vừa nhập viện hoặc hoãn lại cho đến khi người bệnh đã khỏi bệnh cấp tính.

2. Trong khi thực hiện

Bác sĩ, y tá hoặc kỹ thuật viên sẽ lấy mẫu máu của người bệnh để xét nghiệm. Vị trí phổ biến nhất để trích máu là từ tĩnh mạch ở khuỷu tay trong hoặc trên mu bàn tay của người bệnh.

3. Sau khi thực hiện

Mẫu máu thu được sẽ được gửi về phòng thí nghiệm và tiến hành xét nghiệm. Người bệnh có thể ra về trong ngày nếu không có chỉ định đặc biệt từ bác sĩ.

III. Xét nghiệm T3 chẩn đoán chức năng tuyến giáp như thế nào?

Giá trị bình thường của hormone T3 toàn phần trong máu trong khoảng 1,3 – 3,1 nmol/L, T3 tự do là 3.1 – 6.8 pmol/L. Khi chỉ số T3 tăng cao hoặc giảm thấp là dấu hiệu nghi ngờ mắc các bệnh lý tuyến giáp, đặc biệt là bệnh cường giáp.

1. Hàm lượng T3 tăng

Nồng độ T3 tăng thường phản ánh các vấn đề bất thường tuyến giáp như:

– Bệnh Basedow.

– Chứng cường giáp.

– Liệt chu kỳ nhiễm độc tuyến giáp.

– Viêm tuyến giáp.

Hình 3: Dấu hiệu người bị Basedow.

Ngoài ra cần phải phân biệt với một số trường hợp không phải bệnh lý tuyến giáp nhưng T3 vẫn tăng cao như phụ nữ mang thai, sử dụng thuốc tránh thai, thuốc chứa androgen, estrogen, người mắc bệnh gan.

2. Hàm lượng T3 giảm

Trong những trường hợp bệnh nhân bị suy giáp nồng độ T3 thường giảm mạnh. Ngoài ra tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu ăn, cơ thể bị ốm mệt mỏi kéo dài cũng là nguyên nhân khiến cho T3 bị thấp hơn so với bình thường.

Tuy nhiên, nếu chỉ thực hiện duy nhất xét nghiệm T3 sẽ không thể chẩn đoán chính xác các bệnh lý về tuyến giáp được. Do đó bác sĩ thường sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện xét nghiệm T3 kết hợp với T4, TSH .

Mối liên quan về sự thay đổi nồng độ của 3 hormone này là cơ sở giúp bác sĩ đánh giá tổng quát về tình trạng tuyến giáp của bệnh nhân. Ngoài xét nghiệm 3 hormone trên, bệnh nhân cần thực hiện thêm các kỹ thuật khác như siêu âm tuyến giáp, chụp xạ hình tuyến giáp, đo độ tập trung Iod, sinh thiết tế bào tuyến giáp nếu nghi ngờ có khối u ác tính.

Kết quả của xét nghiệm các hormone và các kỹ thuật cận lâm sàng khác sẽ là cơ sở đầy đủ nhất giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh lý tuyến giáp. Bên cạnh đó giúp theo dõi tiến triển của bệnh, đánh giá hiệu quả điều trị và tiên lượng tái phát bệnh nếu có.